توضیحات
حسن پیرنیا (مشیرالدوله) از رجال سیاستمدار، حقوقدان و مورخ اواخر عهد قاجار و اوایل دورة پهلوی است. او دانش آموخته مدرسة نظام و دانشکدة حقوق مسکو بود. مشیرالدوله از مترجمی گرفته تا صدراعطمی و نمایندگی مجلس را عهده دار بوده است. او پرداختن به فرهنگ را مایه خوشبختی همه «ملل و مقصود حرکت جامعه » می‌دانست و به زبان فارسی بسیار اهمیت می‌داد به همین سبب دوبار به وزارت معارف رسید و در زمان کناره جویی از سیاست تنها عضویت کمیسیون معارف را که وظیفه‌اش اصلاح تشکیلات معارف و تدوین کتب درسی بود، پذیرفت، او در همین دوران نوشتن کتابهای ایران باستان و داستانهای ایران قدیم را به شیوة تاریخنگاری جدید آغاز کرد که بترتیب در ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ش منتشر شدند.
از کتاب نخست گزیده ای نیز با عنوان ایران قدیم تهیه شد که در مدارس تدریس می شد. پس از آن به پیشنهاد کمیسیون معارف برای تدوین تاریخ کامل ایران، نوشتن بخش پیش از اسلام آن را برعهده گرفت و بخشهایی از آن را با نام ایران باستان منتشر کرد، اما با مرگ وی این طرح ناتمام ماند.
نوشته‌های تاریخی مشیرالدوله بیش از هرچیز نشان دهندة روحیات واندیشه‌های اوست ؛ او با نگاهی جستجوگر، تمدن کهن ایرانی را دستمایة بالندگی و تفاخر ملی قرار داد و همچون میرزا آقاخان کرمانی که تاریخ را «قباله نجابت و سند بزرگواری » هر ملتی می دانست. علاقه پیرنیا به جزئیات اوضاع مدنی و اجتناب از تفصیل نام سلسله ها و پادشاهان، نشان دهنده تاثیر روش «میرزا آقاخان کرمانی» بر شیوة تاریخنگاری اوست. اهمیت آثار پیرنیا، گذشته از دقت نظر وی، در بهره گیری او از جدیدترین نوشته‌های آن زمان است که عده‌ای از فرهنگ دوستان مانند سعید نفیسی، عباس اقبال آشتیانی، سیدحسن تقی زاده و دیگران وی را در این راه یاری رساندند. حسن پیرنیا در ۲۹ آبان ۱۳۱۴ پس از دو سال بیماری درگذشت و در مقبرة خانوادگی خود در امامزاده صالح تجریش به خاک سپرده شد. داوری‌ها دربارة پیرنیا گوناگون است؛ برخی مآخذ او را وابسته به لژهای فراماسونری میدانند و پاره ای دیگر به سرچشمه‌های نامشروع ثروت و املاک او اشاره کرده‌اند. اما همه آنان خوشنامی وی را در عرصة سیاست ستوده‌اند. در آبان ۱۳۵۱ مجلس بزرگداشتی به مناسبت یکصدمین سال تولد او در دانشگاه تهران برگزار شد و رجال و فرهنگ دوستان کشور یادش را گرامی داشتند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.