کتاب «شاهنامه شاه طهماسبی» در قطع سلطانی و با صحافی نفیس و قاب در ۴۲۰ صفحه توسط انتشارات فرهنگستان هنر و با همکاری موزه هنرهای معاصر تهران و حمایت بانک پاسارگاد به چاپ رسیده و در بهار سال ۹۳ رونمایی شد. خوشنویسی مقدمه‌های این کتاب را «غلامحسین امیرخانی» خوشنویسی کرده‌اند و بازسازی جلد آن نیز، توسط «مهدی مقیسه» به انجام رسیده‌است. این کتاب مشتمل بر ۱۱۶ نگاره، جلد، آستر بدرقه، سرلوح و دیگر تذهیب‌های موجود در موزه هنرهای معاصر تهران است که با ۳۳ نگاره از موزه متروپولیتن، ۱۰ نگاره از مجموعه خلیلی در لندن، ۹ نگاره از موزه آقاخان، ۳ نگاره از موزه هنرهای اسلامی قطر همراه گشته، همچنین ۱۳ تصویر از متن خوشنویسی جدول بندی شده از شاهنامه و یک نگاره از موزه رضا عباسی تهران در این کتاب گنجانده شده است که همه این آثار، شرحی به دو زبان فارسی و انگلیسی دارد.
درباره تاریخ و چگونگی ایجاد این اثر بی‌بدیل گفته شده؛ اصل این اثر شامل ۲۵۸ نگاره از افسانه‌ها، اساطیر و داستان‌های شاهنامه بوده که در هزار و دویست برگ و توسط برجسته‌ترین نقاشان و خوشنویسان عهد صفوی و به خط نستعلیق تهیه شده است.
تاریخ آغاز این اثر به احتمال سال ۹۲۸ هجری، یعنی دو سال پیش از درگذشت شاه اسماعیل یکم، بنیانگذار دودمان صفوی، است. «کاغذ دست‌ساز این شاهنامه بسیار نازک و همانند کاغذهای «انجیلی» امروزی است. به نظر می‌رسد پانزده هنرمند بزرگ روی این اثر گرانمایه کار کرده‌اند که نام ۹ تن آنها مذکور است که عبارتند از؛ «سلطان محمد»، «میرمصور»، «آقامیرک»، «دوست‌محمد»، «میرزاعلی»، «مظفرعلی»، «شیخ محمد»، «میرسیدعلی» و «عبدالصمد»، اما از نام شش تن دیگر گزارشی در دست نیست. سرپرستی کار ابتدا با «دوست‌محمد» و پس از وی با «میرمصور» بوده است و پس از آن دو «آقامیرک» کار‌ها را اداره می‌کرده است. صحافی کتاب در نهایت استادی انجام شده و هم‌اکنون موجود است، این صحافی شامل جلد سوخته و تذهیب درون و بیرون است و مُهر شاه تهماسب را بر صفحه ۱۶ کتاب نقش کرده‌اند که آن هم موجود است.»
این شاهنامه پس از تکمیل، حدود چهل سال در دربار صفوی باقی بود. در سال ۹۸۳ هجری که سلطان سلیم دوم در دربار عثمانی زمام امور را به دست گرفت، به احتمال شاه تهماسب به منظور تحکیم روابط و به منظور تبریکِ به تخت نشستن او، گروهی را به همراه هدایای نفیسی به دربار او اعزام داشت که این کتاب نفیس جزو آن هدایا بود.
به گفته «بوداغ قزوینی» در «جواهر الاخبار» این گروه به سرپرستی شاه‌قلی، حاکم ایروان، مرکب از ۳۲۰ تن از مقامات دربار و ۴۰ بازرگان بوده‌اند که هدایایی با شمار اغراق‌آمیز ۱۹ هزار شتر با خود حمل می‌کردند.
شاهنامه تهماسبی تا اوایل سده نوزدهم در دربار عثمانی باقی بود، تا این که در سال ۱۹۰۳م. در نمایشگاه آثار هنر اسلامی در موزه هنرهای تزئینی پاریس به نمایش گذاشته شد. صاحب کتاب در آن زمان «بارون دو روتشیلد» بوده است. در سال ۱۹۵۹ میلادی «آرتور هاتِن»، بازمانده کارخانه‌های بلورسازی کورنینگ آن را از نوه بارون روتشیلد خرید و شاهنامه طهماسبی در محافل هنری اروپا به «شاهنامه هاتِن» تغییر نام داد.
هاتِن در سال ۱۹۷۰میلادی برای رهایی از بدهی مالیاتی، ۷۸ صفحه از این شاهنامه را به موزه «متروپولیتن» هدیه داد. او سپس با سفارت ایران تماس گرفته و اعلام کرد که می‌خواهد این کتاب را به دولت ایران بفروشد تا به میهن اصلی‌اش برگردد. وی در ملاقات با محمد رضا شاه پهلوی که در سفر او به آمریکا رخ داد، با بیان مشکلات مالیاتی‌اش، ابراز علاقه می‌کند که ایران این کتاب را از او بخرد و در صورت عدم خرید او مجبور است که آن را اوراق و مجالس نگارگری کتاب را به بفروشد.
دولت شاهنشاهی ایران پس از چندی اعلام می‌دارد که به دلیل قیمت بسیار گرانی که هاتن اعلام کرده، حاضر به خرید این کتاب نیست، به دنبال این اعلام، آرتور هاتِن نسبت به فروش برگه‌های نگارگری کتاب به صورت منفرد اقدام می‌کند.
پس از آن هفت مجلس از نگاره‌های این شاهنامه در حراج کریستی لندن به قیمت سه میلیون و صدهزار دلار فروخته شد. چند سال بعد، چهل و یک نگاره دیگر از این اثر به گالری «اگینو» در لندن فروخته شد و از آن میان تنها یک نسخه برای موزه تازه تأسیس رضا عباسی خریداری شد.
سال‌ها بعد هاتن برگ‌های باقی‌مانده از این شاهنامه را به طور امانی به بانک لویدز لندن سپرد و از کریستی خواست تا آنها را هم حراج کند. کریستی هم طی دو سال چهارده برگ از آن را به فروش رساند. همزمان با درگذشت هاتن، از ۲۵۸ نگاره این نسخه، ۱۱۸ نگاره در مجموعه هاتن باقی‌مانده بود، وارثان هاتن، این ۱۱۸ نگاره را را برای فروش به قیمت ۷ میلیون دلار به «ناصر داوود خلیلی» مجموعه‌دار ساکن در لندن پیشنهاد کردند.
در سال ۱۳۷۲ خورشیدی، دولت ایران با پیشنهاد فرزند هاتن که بنا به وصیت پدرش مأمور فروش شاهنامه شاه طهماسبی شده بود، موافقت می‌کند و با پیگیری حسن حبیبی، معاون اول رئیس‌جمهوری وقت ایران، برای بازپس‌گیری باقی‌مانده این شاهنامه، با تابلوی زن ۳ اثر «ویلیام دکونینگ» معاوضه می‌کند و این تعداد نسخه به ایران بازمی‌گردد.
به گزارش وال استریت ژورنال، در ابتدا برگ‌ها درون صندوقچه‌ای چوبی با یک کشتی حمل پرتقال به اروپا آورده شدند. در آن هنگام، پسر هاتن، در کاخ سفید مشغول به کار بود. در ۲۷ ژوئیه ۱۹۹۲، این برگ‌ها از طریق بانک لویدز به پاریس منتقل می‌شوند و روز بعد یک مقام عالی‌رتبه دولت ایران، این برگ‌ها را با یک بویینگ ۷۲۷ از پاریس به تهران منتقل می‌کند.
گفته شده شاهنامه شاه تهماسبی گران‌ترین اثر هنر دوره اسلامی است، بنابر یک گزارش در فروردین ۱۳۹۰ برگی از این شاهنامه رکورد فروش آثار هنر ایرانی را شکست و به قیمت ۷٫۴ میلیون پوند در حراجی ساتبیز فروخته شد.
نسخه‌ای که در ایران است ۱۱۸ نگاره دارد و در موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شود و ۷۸ برگ از نگاره‌های این اثر سترگ، در اختیار موزهٔ متروپولیتن نیویورک قرار دارد، همچنین یک برگ از آن در اختیار موزهٔ بریتانیا، ۱۰ برگ در اختیار موزه آقاخان و ۳ برگ نیز در موزهٔ هنرهای اسلامی دوحه قرار دارد. مابقی برگ‌های این اثر هنری در تملک مجموعه داران خصوصی است. نخستین برگ شاهنامه تهماسبی، نگاره‌ای است با عنوان «پادشاهی کیومرث»، این نگاره از شناخته شده‌ترین نقاشی‌های ایرانی و جزو مجموعهٔ موزه آقاخان است؛ سلطان محمد نگارگر، نقاش برجستهٔ دربار صفوی، به مدت سه سال روی این نگاره به‌خصوص کار کرده‌است. نمادگرایی زرتشتی در سراسر این برگ دیده می‌شود و هیچ نگارگر دیگری را نمی‌توان یافت که چنین به نمادهای زرتشتی پرداخته باشد. سرپرستی نگارگری، صد برگ نخست این کتاب بر عهده وی بوده و نگاره‌های «پادشاهی کیومرث»، «جشن سده»، «شکست دیوان به دست تهمورث» و «کشته شدن دیو سیاه به دست هوشنگ» در این کتاب از اوست.