کتاب کلیله و دمنه از جمله آن مجموعه‌های دانش و حکمتست که مردمان خردمند قدیم گرد آوردند و به هرگونه زبان نبشتند و از برای فرزندان خویش به میراث گذاشتند و در اعصار و قرون متمادی گرامی می‌داشتند می‌خواندند و از آن حکمت عملی و آداب زندگی و زبان می‌آموختند اصل کتاب هندی بود به نام پنجه تنتره در پنج باب فراهم آمده برزویه طبیب مروزی در عصر انوشروان خسرو پسر قباد پادشاه ساسانی آن را به پارسی درآورد و ابواب و حکایات چند بر آن افزود که اغلب آنها از مآخذ دیگر هندی بود….
کلیله و دمنه نام کتابی پند آمیز با قدمتی بیش از دو هزار سال است که از شاهکارهای ادبی جهان به شمار می‌آید. کلیله و دمنه اصالتی هندی دارد و بر اساس منابع موجود، تألیفی است مبتنی بر چند اثر هندی که مهم‌ترین آنها “پنجه تنتره” به معنی”پنج فصل” و به زبان سانسکریت است که توسط فیلسوف هندی به نام بیدبا (Bedba) و برای پادشاه هندی به نام دبشلیم (Debshleem) نوشته شده است. «پنچاتنترا» یا «پنجه تنتره» به معنی “پنج دستگاه” یا “پنج شعار” یا “پنج فصل”، کتابی است از هند باستان شامل مجموعه‌ای از حکایات حیوانات که به صورت نظم و نثر در یک قالب داستانی که جنبهٔ اخلاقی داشته و اساس کتاب کلیله و دمنه فارسی و عربی است. “مجموعه پنجه تنتره”، “فضایل اخلاقی” و “دوری از رذائل” و “رعایت وظائف نسبت به خانواده و اجتماع” همچنین “تدبیر در کار کشورداری” را تعلیم می‌دهد.
نویسنده کلیله و دمنه حیوانات و پرندگان را به عنوان شخصیت‌های اصلی کتاب در نظر گرفته است و با استفاده از رفتارهای میان حیوانات به صورت کاملا هوشمندانه الگوهای زشت و زیبای رفتارهای انسانی را به تصویر کشیده است. قهرمانان کتاب کلیله و دمنه حیوانات هستند و یکی از شخصیت‌های مهم کتاب شیری است که نقش پادشاه را داشته و گویا یک گاو نر به نام شترباح/ شترباه (shetrebah) خدمتکار پادشاه (بنده‌ی او) بوده است. علاوه بر شخصیت شیر دو شخصیت اصلی دیگر داستان‌های کلیله و دمنه، دو شغال به نام‌های کلیله (kalila) و دمنه (dimna) هستند و بخش بزرگی از کتاب اختصاص به داستان این دو شغال دارد. افسانه‌های موجود در کلیله و دمنه شامل چندین موضوع است که قابل توجه‌ترین رابطه بین پادشاه و مردمش است.
